Marzec 10th, 2012 
admin Tamaryndowiec indyjski (Tamarindus indica, ang. Tamarind) należy do rodziny Brezylkowatych (Caesalpiniaceae), której gatunki są bardzo blisko spokrewnione z roślinami strączkowymi (Leguminosae, Papilionaceae). Toteż w niektórych opracowaniach tamaryndowiec, ze względu na swój owoc ? strąk, jest zaliczany do Strączkowych.
Nazwa ?tamarindus” pochodzi od arabskich słów: ta- mar ? daktyl i hindi ? indyjski, i choć nazwa ta sugeruje indyjskie pochodzenie rośliny, to jednak przyjmuje się, że ojczyzną tamaryndowca są rejony tropikalnej Afryki, a do Indii dotarł on bardzo dawno, jeszcze w czasach prehistorycznych i do tej pory jest tam najczęściej uprawiany.
Jest to wiecznie zielone drzewo, wyrastające do 15 (25) m wysokości, o rozłożystej, gęstej koronie, parzystopierzastych liściach i pachnących białawożółtawych kwiatach z czerwonymi prążkami na trzech płatkach korony.
Kwitnie w czerwcu i lipcu, a kwiaty zebrane są w luźne kwiatostany.
W wielu krajach o gorącym klimacie sadzi się go wzdłuż ulic, gdyż daje dużo cienia, np. szczególnie wiele tych drzew rośnie wzdłuż ulic Bangkoku, stolicy Syjamu.
Jednak tamarynd to nie drzewo ozdobne, ale przede wszystkim owocowe i dla owoców jest uprawiany w Ameryce Środkowej, na Florydzie, Jamajce i innych wyspach, na wielkich, przemysłowych plantacjach.
Owocem tamaryndowca jest brunatny, nie pękający strąk, długości około 20 cm i szerokości 2-3 cm. Naowocnia strąka jest cienka i dość twarda, pod nią jest mięsisty, ciastowaty, słodko-kwaśny miąższ, który od nasion oddzielony jest pergaminową owocnią wewnętrzną. W strąku znajduje się 2-6 nasion.
Strąki zawierają około 20% cukru, do 10% kwasów organicznych (winowy, octowy, cytrynowy), około 4% białka, ponadto pektyny, sole mineralne i gumy.
Są chętnie spożywane przez miejscową ludność, zwłaszcza przez dzieci. Poza tym strąków tamarynda używa się po zmieleniu do przyrządzania napojów orzeźwiających, dodaje dla poprawienia smaku do przetworów owocowych, sosów mięsnych, a także do solanki, w której przechowuje się ryby.
Bardzo pożywne są nasiona tamaryndowca zawierające 65% skrobi, aż 20% białka, 6% tłuszczu i 2% cukru.
Strąki tamaryndowca są także surowcem leczniczym, z którego pozyskuje się tak zwane ?powidełka tamaryndowe” (Pulpa Tamarindorum) o lekkim działaniu przeczyszczającym. Powidełka te można nabyć w aptece i podawać w razie potrzeby nawet małym dzieciom czy osobom starszym, które cierpią na zaparcia.
W celu otrzymania preparatu leczniczego (przeczyszczającego) z tamaryndowca po rozcięciu strąków wyskrobuje się soczysty miąższ, usuwając jak dalece się da ? nasiona i pergaminowatą owocnię. W Indiach i Egipcie miazgę tamaryndową podsusza się na słońcu, czasem nawet obsypuje solą (aby zabezpieczyć przed pleśnieniem), a następnie sprasowuje w duże bloki lub bochenki. Ten surowiec spotyka się przeważnie na kontynencie europejskim i aby otrzymać powidła tamaryndowe, rozgotowuje się sprasowane bloki owoców w wodzie (z potrójną ilością wody), przeciera przez gęste sita włosiane, dodaje cukru (do 1/5 w stosunku do suchego surowca) i odparowuje wszystko na wodnej kąpieli do konsystencji gęstych powideł. Otrzymuje się w ten sposób apteczne ?powidełka tamaryndowe oczyszczone” (Pulpa Tamarindorum depurata). Przypominają one wyglądem, a nawet smakiem dobre powidła śliwkowe.
Inaczej postępują w Ameryce, gdzie świeżą miazgę tamaryndową wrzucają do beczek i zalewają stężonym, gorącym syropem cukrowym. Te rzadkie i bardzo słodkie powidła tamaryndowe (zawierają od 25 do 40% cukru) używane są przede wszystkim w USA i Anglii.
W krajach uprawiających tamaryndowce owoców tej rośliny używa się szeroko w praktyce kulinarnej, przyrządza się z nich również syropy oraz cukierki. Strąki gorszej jakości służą jako pasza dla zwierząt.
Drewno tamaryndowca jest bardzo twarde, ciężkie i elastyczne, a zarazem trwałe i odporne na szkodniki ? służy do wyrobu mebli, narzędzi, galanterii drewnianej oraz jako materiał budowlany.
Posted in 