Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) jest to niewielkie drzewko lub krzew (do 5 m wysokości) o ukośnie wyrastających gałązkach, należące do rodziny Różowatych (Rosaceae).
Naturalne występowanie pigwy obejmuje obszary Iranu, Zakaukazia i południowo-wschodnią część Półwyspu Arabskiego. Obecnie zadomowiona w Azji Mniejszej, Syrii, północnej Afryce i południowo-wschodniej Europie. Uprawiana dość pospolicie w strefach umiarkowanych.
Liście pigwy są eliptyczne lub jajowate, u nasady zaokrąglone, całobrzegie, pod spodem jasnozielone, na brzegach szarofilcowate. Kwiaty dość duże, pięciokrotne, białe lub różowe, z dwudziestoma (przeważnie) pręcikami ustawionymi w trzech rzędach, wyrastają na gałązkach najczęściej pojedynczo. Pigwy kwitną od maja do końca czerwca.
Owoc pigwy jest typu jabłka (czyli owoc pozorny rozwijający się z dna kwiatowego), dość duży (do 6 cm średnicy), filcowatoowłosiony, zielonkawożółty lub żółty, punktowany. Miąższ owocu ? twardy, mało soczysty, cierpki, aromatyczny, z komórkami kamiennymi. Masa owocu dochodzi do 200 g, czasem do 1 kg (a nawet do 3 kg).
Nasiona klinowate, spłaszczone, czerwonobrunatne, z łupiną silnie śluzowaciejącą (w każdej torebce owocu pozornego znajduje się 8-16 nasion, określanych niekiedy jako pestki).
Owoce pigwy zawierają: 8,75-12,60% cukrów (najwięcej fruktozy, potem glukozy i sacharozy), kwasy organiczne ? jabłkowy, winowy i cytrynowy, dużo pektyn (0,33%), nieco garbników (0,42-0,66%), olejku eterycznego i witaminy C (około 20 mg%). Z soli mineralnych pigwę charakteryzuje wysoka zawartość żelaza (30 mg/kg) i miedzi (1,4 mg/kg). Nasiona zawierają do 4% śluzów i 15% tłuszczu.
Twarde i zdrewniałe, ale bardzo przyjemnie pachnące, owoce pigwy w stanie surowym są niesmaczne i nie dorównują pod względem jakości i gospodarczego znaczenia innym owocom sadowniczym z rodziny Różowatych, przede wszystkim jabłkom czy gruszkom.
Pigwę spożywa się tylko po upieczeniu lub ugotowaniu w postaci różnorodnych przetworów.
Już starożytni Grecy i Rzymianie przesmażali owoce pigwy z miodem na aromatyczną marmoladę. Wytwarzali też z pigwy wino, które miało mieć właściwości afrodyzyjne, pigwa bowiem w tych czasach nazywana była Jabłkiem Wenus” i uważana za symbol miłości oraz płodności.
Obecnie najczęściej plasterki pigwy wysmaża się z cukrem, otrzymując wspaniałą konfiturę, którą można też zużyć do dekorowania tortów, mazurków czy ciast lub jako dodatek do ?zimowej herbatki”. Często ugotowane pigwy służą jako dodatek do potraw mięsnych i dziczyzny. Zawarte w owocach kwasy organiczne powodują skruszenie mięsa, olejek eteryczny zaś (zwłaszcza ze skórki owoców) nadaje potrawom delikatny aromat i kwaskowaty posmak.
Owoce pigwy oraz ich nasiona mają także zastosowanie lecznicze. Ze świeżych owoców sporządza się wyciąg zawierający żelazo, stosowany w przypadku niedokrwistości. Herbatki ze świeżych owoców polecane są szczególnie małym dzieciom cierpiącym na anemię, brak apetytu, małą odporność na choroby i skłonność do biegunek.
Dzięki właściwościom ściągającym (spowodowanym obecnością garbników) od dawna stosuje się pigwę przy biegunkach i krwawieniach wewnętrznych oraz jako środek moczopędny przy puchlinie wodnej.
Nasiona pigwy obfitują w śluz, toteż w medycynie ludowej używane są często (w postaci wodnych maceratów, przygotowywanych tak jak z nasion lnu) przy kaszlu (w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych i oskrzeli) oraz w owrzodzeniach żołądka i jelit.
Śluzy i pektyny pigwy mają również duże zastosowanie w kosmetyce. Śluzowaty, ciepły macerat z nasion (nasiona wyjęte w całości z owoców pigwy zalewa się ciepłą wodą i pozostawia w termosie na 2-3 godziny) jest doskonały do przemywania twarzy w stanach zapalnych, do oczyszczania skóry trądzikowej, do okładów zmiękczających przy czyrakach, do pielęgnowania brodawek piersi u kobiet karmiących. Służy on także do wyrobu emulsji i kremów łagodzących podrażnienia. Śluzowa maseczka z całych owoców pigwy (utartych wraz ze skórką) służy do zabiegów kosmetycznych ? otwiera pory i oczyszcza skórę. Przygotowuje się też toniki (alkoholowe ekstrakty) z owoców pigwy do oczyszczania twarzy przy wągrach i trądziku.
W przemyśle włókienniczym śluzy pigwy używane są do nadawania tkaninom połysku.