PALMA CUKROWA

Marzec 10th, 2012

admin

Kilka gatunków palm rosnących w rejonach tropikalnych i subtropikalnych dostarcza soku o dużej zawartości cukru ? sacharozy noszącej nazwę cukru palmowego. Pozyskuje się go głównie, na większą skalę, z palmy cukrowej oraz z daktylówki cukrowej, a także z palmy kokosowej.

Palma cukrowa (Arenga saccharifera, syn. Arenga pinnata, ang. Sugar Palm) znana też jako arenga cukrowa czy arenga pierzasta, rośnie dziko na Jawie i Sumatrze, gdzie jest często hodowana koło domostw, a poza tym na całym obszarze począwszy od Indii po Malezję.

Jest to drzewo o kłodzinie do 20 m wysokiej. Liście skupione na szczycie pnia są długości do 5 m, nieparzystopie- rzaste, o poszczególnych listkach klinowatych, na końcu ząbkowanych. Kwiatostany są rozdzielnopłciowe, gałęziste, duże, do 1,2 m długie, zwisające, u podstawy z licznymi pochwami. Kwiatki zarówno męskie, jak i żeńskie są niepozorne, trójpłatkowe. Owoc palmy cukrowej to dość duża, żółtawa, 2-3-nasienna jagoda.

Cukier palmowy z tej palmy otrzymuje się z soku wypływającego po odcięciu pojawiających się młodych kwiatostanów męskich. Z pozostałego na roślinie kikuta wycieka codziennie przez kilka miesięcy po 2-4 litry soku zawierającego 4-6% sacharozy. Sok ten odparowuje się natychmiast w kotłach do gęstości miodu. Po oziębieniu syrop taki zastyga w postaci brunatnej, krystalicznej masy, zwanej cukrem palmowym, który bywa spożywany głównie przez ludność miejscową (czasami bywa też eksportowany do innych krajów, nawet europejskich). Z 3-6 litrów palmowego soku otrzymuje się pół kilograma cukru palmowego.

Z soku palmowego, z którego otrzymuje się cukier, miejscowo wytwarza się też wino palmowe o różnej zawartości alkoholu i na ogół bardzo kwaśne. Toteż najlepiej smakuje spożywane razem z owocem synsepala (Synsepalum dulcificum), który ma właściwość zamiany smaku kwaśnego na słodki. Po destylacji wina palmowego otrzymuje się arak, natomiast przy kwaśnej fermentacji soku ? ocet palmowy.

Z owoców po usunięciu twardej okrywy (najczęściej usuwa się ją przez spalenie) wyłuskuje się nasiona bogate w olej, cukry i białko, które spożywa się na surowo lub przerabia na słodkie przetwory. Z rdzenia kłodziny palmy cukrowej otrzymuje się mączkę skrobiową (przypominającą naszą mąkę krupczatkę), zwaną sago. Sago (otrzymywane również z palmy sagowej ? Metroxylon sago) wykorzystuje się do gotowania zawiesistych potraw lub pieczenia placków.

Palma cukrowa, jak większość palm, jest wykorzystywana wszechstronnie. I tak włókna z pochew liściowych służą do wyrobu lin, powrozów i innych, a drewno z kłodziny używane jest do wyrobu mebli i jako budulec.

Cukier palmowy otrzymuje się też z najszerzej użytkowanej palmy kokosowej (Cocos nuciera), występującej na pobrzeżach wysp Oceanu Spokojnego oraz Indyjskiego. Z palmy tej wycieka sok, zawierający do 6% sacharozy, który daje po odparowaniu ulubiony przez tubylców rodzaj brunatnego cukru palmowego.

W Indiach cukier palmowy otrzymuje się z palmy ? daktylówki cukrowej (Phoenix silvestris, ang. Sugar Date lub India Date). Palma ta nazywana również daktylowcem leśnym (daktylowa palma leśna) jest drzewem o kłodzinie do 10 m wysokiej, liściach pierzastych, 3-5 m długich, skupionych na szczycie pnia. Kwiaty podobne jak u daktylowca właściwego (Phoenix dactylifera). Owoce są żółtawe lub czerwonawe.

Sok, zawierający 3-6% sacharozy, otrzymuje się przez nacinanie przed okresem kwitnienia górnej części pnia. Z jednego nacięcia w ciągu nocy otrzymuje się 6-9 litrów soku, a wyciek trwa do dwóch miesięcy. Sok odparowuje się natychmiast do takiej gęstości, aby po oziębieniu zastygł.